Potwierdzenie występowania połyśnicy turzycówki Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826 (Diptera: Psilidae) w Polsce. Rediscovery of the rust fly Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826 (Diptera: Psilidae) in Poland Author Miłkowski, Marek Author Tatur-Dytkowski, Jan text Dipteron 2022 Oxford, England 2022-12-21 38 4 32 37 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7454155 journal article 10.5281/zenodo.7454156 1895-4464 Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826 MATERIAŁ . Nizina Mazowiecka, Urzut, źródlisko Mrówki (UTM: DC86) ( RYC . 1 ), 16 VIII 2022 , 1♀ , na liściu czeremchy amerykańskiej Padus serotina (Ehrh.) Borkh. , 1♀ na liściu turzycy Carex sp. ; 23 VIII 2022 , 1♂ , na liściu wierzby szarej Salix cinerea L., 1♂ , na liściu głogu jednoszyjkowego Crataegus monogyna Jacq. ; 24 VIII 2022 , 1♀ , na liściu bzu czarnego Sambucus nigra L., leg. J. Tatur-Dytkowski. W siedlisku gatunku dominują zakrzaczenia wierzbowe, rosnące na skraju podmokłej łąki z turzycami ( RYC . 1 ). Zarówno samice, jak i samce przylatywały na liście krzewów. Samice siedziały nieruchomo, natomiast samce zaraz po wylądowaniu zaczynały intensywnie penetrować powierzchnię liści. Wyżyna Małopolska , Radom- Las Kapturski (Nadleśnictwo Radom, leśnictwo Janiszew, oddział 25t ) (EB09), 13 VIII 2022 , 1♂ , 15 VIII 2022 , 1♂ , 1♀ , leg. M. Miłkowski. Gatunek występował na podmokłej, śródleśnej łące ( RYC . 2 ). Muchówki zostały złowione podczas czerpakowania płatu szuwarów wielkoturzycowych Magnocaricion w bardzo ciepły, pogodny dzień. Jeden z osobników siedział nieruchomo na liściu krzewiastego dębu szypułkowego Quercus robur L. na skraju turzycowiska. L. hoffmannseggi ma czarne czułki, wici czułków są białe, u nasady żółte. Głowa i tułów brązowoczarne, błyszczące. Odwłok w nasadowej i tylnej części czarny, w przedniej części czerwonobrązowy. Odnóża żółtobrązowe, uda ciemniejsze. Długość ciała 10-12 mm . Do oznaczenia odłowionych muchówek zastosowano opracowania: Beuk 2022 i Withers & Claude 2021 . 33 RYC . 1. Podmokła łąka z turzycowiskiem. Urzut, źródlisko Mrówki (fot. Jan Tatur-Dytkowski) FIG . 1. A damp sedge meadow. Urzut, the spring of Mrówka (phot. Jan Tatur-Dytkowski) Obserwacje autorów ograniczone są do sierpniowej, gorącej pory roku ale dane literaturowe wskazują na występowanie gatunku od pełni lata do późnej jesieni. Pojaw może trwać 2-3 miesiące ( Shatalkin et al. 2010 ; Withers & Claude 2021 ). Behawior muchówek przejawiający się w gwałtownym sposobie poruszania, charakterystycznym drganiu czułków oraz kontrastowym ubarwieniu ciała powodują, że L. hoffmannseggi jest przykładem mimetyzmu – upodabniania się nie tylko wyglądem, ale i zachowaniem do błonkoskrzydłych z rodziny gąsieniczników Ichneumonidae lub nasteczników Pompilidae . L. hoffmannseggi nie był wykazywany z Polski w ostatnich dziesięcioleciach, co można tłumaczyć m.in. brakiem badań dipterologicznych w okresie pierwszej połowy XX wieku, na co zwrócił uwagę Palaczyk (2020) , na przykładzie Phasia aurigera ( Tachinidae ). Na zwiększenie liczby obserwacji L. hoffmannseggi na pewno ma wpływ wzrost intensywności badań w ostatnich latach. Na nowych stanowiskach L. hoffmannseggi przedstawionych w niniejszej pracy, autorzy od kilku lat prowadzą intensywne badania entomologiczne i dopiero w bieżącym roku odkryto występowanie gatunku. Nie można wykluczyć, że L. hoffmannseggi występowała wcześniej na omawianych stanowiskach, jednakże zdaniem autorów populacja muchówek musiała zwiększyć liczebność w bieżącym roku, umożliwiając jej wykrycie. W tym przypadku, nie można wykluczyć zwiększenia przeżywalności młodszych stadiów rozwojowych gatunku w ostatnim czasie, na które wpływ mają łagodne zimy. L. hoffmannseggi nie występuje w Skandynawii (poza Danią), a także w krajach nadbałtyckich i na Białorusi (gdzie nie brakuje zbiorowisk Magnocaricion ), 34 co wskazuje, że istotny wpływ na ograniczenie rozprzestrzenienia gatunku mają niższe temperatury podczas zimy. Rozmieszczenie stanowisk L. hoffmannseggi w Polsce – publikowanego i nowych przedstawiono na RYC . 3 . Mapę ze stanowiskami wygenerowano za pomocą programu MapaUTM ver. 6 autorstwa Grzegorza Gierlasińskiego. Biologia L. hoffmannseggi wciąż pozostaje nieznana, jednakże poczynione obserwacje i uwarunkowania siedliskowe wskazują na związek muchówki z turzycami, w których najprawdopodobniej przebiega rozwój larwalny. W związku z tym autorzy proponują polską nazwę dla gatunku – połyśnica turzycówka.