Türkiye’den yeni bir Favognathus (Acariformes: Cryptognathidae) türü ve cinsin diğer üyeleri hakkında bazı taksonomik yorumlar
Author
Doğan, Salih
Erzincan Binali YIlDIrIm Üniversitesi, Fen EDebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Erzincan, Türkiye
salihdogan@erzincan.edu.tr
Author
Doğan, Sibel
Erzincan Binali YIlDIrIm Üniversitesi, SağlIk Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Erzincan, Türkiye
text
Acarological Studies
2020
2020-07-29
2
2
69
76
http://dx.doi.org/10.47121/acarolstud.708856
journal article
53831
10.47121/acarolstud.708856
cc4fa26a-4dc6-4c56-a029-1014ff283f5c
2667-5684
8147867
Favognathus rosulatus
sp. nov.
Dişi
: Vücut oval, terek dâhil 350 (341-361) μm uzunluğunda ve 213 (199-215) μm genişliğindedir (
Şekil 2-4
).
Şekil 2.
Favognathus rosulatus
sp. nov.
(Holotip dişi).
A.
Üstten görünüm,
B.
Alttan görünüm.
Palp 97 (96-101) μm, keliser 114 (103-116) μm uzunluğundadır. Kılların palp parÇaları üzerindeki dağılımı trokanterden tarsusa kadar şu şekildedir: 0, 3, 2, 3, 4+1ω+4 öpatidiyum. Tibiyada tırnak ayırt edilememiştir. Gnathosomanın ön kısmına yerleşmiş iki Çift adoral kıl (
ro
1,2
) ve arka kısmına yerleşmiş bir Çift subkapitulum kılı (
m
) bulunur.
İdiozoma tereği 51 (47-56) μm uzunluğundadır. Tereğin ön kenarı dişÇiksiz olup, boyuna sırada 6 veya 7 Çukurluk bulunur. Sırt plağı tamamen ağsı desenli ve Çizgili yapıdadır. Ağsı desenler
f
1
ve
h
1
kılları civarında belirgin değildir. Sırtta ayrıca seyrek noktalanmalar mevcuttur. Noktalar
d
1
kılları hizasında, 3-5 arasında değişen sayıda ağsı hücreler üzerinde toplanarak, bir Çift rozet oluşturmuştur (
Tablo 1
).
sci
ile
sce
kılları arasında birer Çift göz ve gözardı cisim vardır. Sırtta üÇ Çift fissür vardır. Bunlardan ilk Çifti (
ia
)
sce
kıllarının hemen aşağısında, ikinci Çifti (
im
)
e
2
kıllarının dış yan kesimlerinde, üÇüncü Çifti ise (
ip
)
h
2
kıllarının dış yan kesimlerinde yer alır (
Şekil 2A
,
4A
). Sırtta 11 Çift düz yapılı kıl bulunur. Sırt kıllarının uzunlukları ve aralarındaki mesafeler şöyledir;
vi
26 (22-24),
ve
32 (30-33),
sci
32 (30-34),
sce
36 (35-38),
c
1
39 (40-43),
d
1
40 (40-43),
e
1
38
(40-43),
e
2
42
(40-45),
f
1
38 (39-44),
h
1
37 (36-41),
h
2
33 (32-38),
vi–vi
36 (32-39),
ve–ve
37 (38-40),
vi–ve
18 (14-18),
ve–sci
16 (13-17),
sci–sci
57 (58-63),
sce–sce
119 (106-117),
sci–sce
32 (30-39),
c
1
–
c
1
73 (75-81),
c
1
–
d
1
56 (52-60),
d
1
–
d
1
121 (122-134),
d
1
–
e
1
43
(47-51),
e
1
–
e
1
89 (83-92),
e
1
–
e
2
24
(24-34),
e
2
–
e
2
113 (117-124),
e
2
–
f
1
47 (52-59),
e
2
–
h
1
77 (83-92),
e
2
–
h
2
78 (77-85), d
1
–
e
2
63 (69-73),
e
1
–
f
1
58 (59-71),
f
1
–
f
1
34 (30- 36),
f
1
–
h
1
32 (31-37),
h
1
–
h
1
17 (17-20),
h
1
–
h
2
32 (31-36),
h
2
–
h
2
79 (79-86) µm’dir.
Prosternal apronda sayıları 12-16 arasında değişen Çukurluk vardır (
Tablo 1
). Karın sırttaki gibi tamamen Çizgili yapıda ve seyrek noktalıdır. Ağsı desenler ise yanlarda gözlenir. Koksisternal bölge noktasız yapıdadır. Karın plağı sırt kıllarından daha küÇük ve zayıf yapılı altı Çift kıl (
1a
,
3a
,
4a
,
ag
1-3
) taşır (
Şekil 2B
,
4B
).
ih
ayırt edilememiştir. Genital plağın dış yanlarında iki Çift genital kıl (
g
1,2
) vardır. Anal plak vücudun arka uÇ kısmındadır ve üÇ Çift kıl (
ps
1-3
) taşır.
Bütün bacaklar iki tırnaklı ve ışınlı empodiyumludur (
Şekil 3
). Bacak parÇaları nokta desenlidir. I. ve II. trokanterler belirgin tüberküllüdür. III. trokanterde de az da olsa tüberkül bulunur ancak IV. trokanterde tüberkül ayırt edilememektedir. Bacak uzunlukları sırasıyla; I.B 227 (206-222), II.B 174 (165-189), III.B 174 (167-184), IV.B 212 (181-226) µm’dir. Bacak parÇaları üzerindeki kılların dağılımı şöyledir; koksa 2–1–2–1, trokanter 1–1–2–1, femur 4–3–2–2, genu 5(+1Κ)–4(+1Κ)–2–3, tibiya 5(+1φ+1φρ)–5(+1φρ)–4(+1φρ)–3, tarsus 15(+1φρ+1ω)– 10(+1φρ+1ω)–9(+1ω)–9(+1ω). II. tarsustaki
tc
kılları şekil ve büyüklük bakımından birbirinden farklıdır.
Şekil 3.
Favognathus rosulatus
sp. nov.
(Paratip dişi).
A.
I. bacak,
B.
II. bacak,
C.
III. bacak,
D.
IV. bacak.
Tablo 1.
Favognathus rosulatus
sp. nov.
’da rozetleri oluşturan hücrelerin ve prosternal aprondaki Çukurlukların sayılarındaki anomaliler.
| Sol rozetteki hücre sayısı |
Sağ rozetteki hücre sayısı |
Prosternal aprondaki Çukurluk sayısı |
| Holotip ♀ |
4 |
4 |
13-14 |
| Paratip-1 ♀ |
3 |
5 |
12-13 |
| Paratip-2 ♀ |
4 |
5 |
12 |
| Paratip-3 ♀ |
3 |
4 |
15-16 |
| Paratip-4 ♀ |
3 |
3 |
? |
| Paratip-5 ♀ |
3 |
5 |
12 |
Şekil 4.
Favognathus rosulatus
sp. nov.
(Holotip dişi).
A.
Üstten görünüm,
B.
Alttan görünüm.
Tip Örnekleri
:
Holotip
♀
,
ArdıÇlı köyü
, Çürümüş söğüt kütüğü, kabuğu ve üzeri yosun ve liken, 39°29'52,4''K 39°51'27,6''D,
1610 m
,
27.10.2018
;
Pülümür Vadisi
,
Türkiye
.
Paratipler
:
3 ♀♀
, holotip ile aynı yerden;
1 ♀
,
GökÇekonak
köyü, alıÇ ağacının (
Crataegus
sp.
) altından döküntü ve toprak, 39°24'30,3''K 39°51'56,4''D,
1694 m
,
13.10.2018
;
1♀
,
Tüneller bölgesi
, 8. tünel, Hilbeş köprüsü civarı, Çürümüş meşe gövdesi ve üzeri yosun, 39°20'33,3''K 39°47'28,7''D,
1293 m
,
14.09.2019
;
PÜLÜMÜR
VADİSİ
,
TÜRKİYE
.
Etimoloji
: Sırtta rozet şeklinde desen bulunmasından dolayı türe “
rosulatus
” ismi verilmiştir.
TartIşma
:
Favognathus rosulatus
sp. nov.
, sırt deseni bakımından
F. bafranus
Doğan türüne benzemektedir (
Doğan, 2008
). Bununla birlikte; sırtta iki Çift yerine, bir Çift rozetin bulunması ve prosternal aprondaki Çukurluk sayısının 11’den fazla olması bakımından bu türden ayrılmaktadır.
Favognathus rosulatus
sp. nov.
,
F. distortus
Kuznetsov,
F. insularis
(Luxton)
ve
F. manisaensi
s Akyol KoÇ türlerine de yakın getirilebilir (
Luxton, 1973
; Kuznetsov ve Livshitz, 1974; Akyol ve KoÇ, 2017). Bununla birlikte; sırt plağının tamamen ağsı desenli olması (
F. insularis
’de kısmen ağsı desenli), sırtta bir Çift rozetin varlığı (
F. distortus
ve
F. manisaensi
s’de iki Çift), koksisternal bölgenin noktasız yapıda olması (diğer türlerde koksalar arası bölgenin ortasında boyuna sıralı ve II. ile III. koksalar arasında Çapraz konumlu noktalanmalar mevcut) gibi kombine/toplu karakterlerle bahsi geÇen türlerden ayrılmaktadır.