Morphological variability and evaluation of taxonomic characters in the genus Erythemis Hagen, 1861 (Odonata: Libellulidae: Sympetrinae)
Author
Rodríguez, Fredy Palacino
Author
Sarmiento, Carlos E.
Author
González-Soriano, Enrique
text
Insecta Mundi
2015
2015-07-10
2015
428
1
68
journal article
10.5281/zenodo.5353155
1942-1354
5353155
A5F39894-9426-4F2C-89CC-E812671E85E4
Erythemis haematogastra
(
Burmeister, 1839
)
(
Fig. 1a
,
2a–c
,
23
,
33
)
Libellula haematogastra
Burmeister, 1839: 857
.
Lepthemis hamatogastra
Kirby, 1890: 39
. Incorrect spelling.
Type
material.
Not examined.
Diagnosis.
Thorax, dorsum of abdomen, and dark basal spot on HW reddish brown (female and sexually immature male), or thorax and first three abdominal segments brown and abdominal segments 4–10 red (mature male). Basal area on HW does not reach the first antenodal vein or the last rows of cells to anal angle, but reaches beyond the MP crossvein, and the AA (
Fig. 4
). Posterior extension of ventral teeth on male cercus about the same level as the apex of epiproct or less (
Fig. 13
). Posterior lobe of the vesica spermalis is not covered by lateral lobe (
Fig. 20
), which extends more posteriorly than the medial lobe. Hook bilobed, rectangular (
Fig. 25
) and not perpendicular to the longitudinal axis of vesica spermalis (
Fig. 18
). Cornua diagonal with respect to vesica spermalis transversal axis, with lobes separate to apex, and covered by lateral lobes in lateral view (
Fig. 19
). Lab>
30mm
, LcaS4/LclS4>2.1.
Morphometric ratios of males.
AnptFW/LoptFW>0.22; LHW/Acd>3.60; LHW/LFW>0.97; Las/Anas>4.00; LclS3/LcaS3>2.10; LHW/Lab>1.2.00; Lecv-clS3/LcaS3>1.50; Lab/LcaS3>3.00; Lba/ Lban<2.00; Lar/Lba<0.20.
Morphometric ratios of females.
Lban/Anb>1.55; LHW/Acd>0.54; LHW/Lab<1.20; Lab/Las>2.50; LclS3/LcaS3>3.00; Lecv-clS3/LcaS3>1.60; Lab/LcaS3>3.00; Antr/Lar>3.00; LFW/Lnpt<2.90; Lar/ Lba<0.14; Lnpt/Anb>1.20.
Head.
Ll:
0.0011
–0.0015
mm
(M);
0.0014
–0.0015
mm
(F). Lw:
0.0030
–0.0036
mm
(M);
0.0034
– 0.0038
mm
(F). Hwd:
0.006
–0.007
mm
(M);
0.0067
–0.0071
mm
(F). Hl:
0.0033
–0.0040
mm
(M);
0.0031
– 0.0041
mm
(F).
Legs.
Nsmf: 14–19 (M); 8–10 (F). Nshf: 29–37 (M); 10–18 (F). Hfl:
0.0065
–0.0072
mm
(M);
0.0065
– 0.0070
mm
(F). Fbsd:
0.0024
–0.0027
mm
(M);
0.0026
–0.0040
mm
(F). Mfl:
0.0042
–0.0054
mm
(M);
0.0041
–0.0046
mm
(F). Dshf (the conditions separated by commas are present in different specimens): short spines-3 long spines (M), short spines-1 to 3 median spines-3 to 5 long spines (F).
Wings.
LoptFW:
0.0034
–0.0038
mm
(M);
0.0035
–0.0042
mm
(F). AnptFW:
0.006
–0.008
mm
(M);
0.007
–0.009
mm
(F). LoptHW:
0.0034
–0.0038
mm
(M);
0.0036
–0.0040
mm
(F). AnptHW:
0.006
–0.008
mm
(M);
0.007
–0.008
mm
(F). DfwHW:
0.0061
–0.0069
mm
(M);
0.0063
–0.0068
mm
(F). LbanFW:
16.46– 18.49mm
(M);
17.49–19.19mm
(F). LbanHW:
14.33–16.12mm
(M);
14.96–16.45mm
(F). AndFW:
6.87– 8.48mm
(M);
7.85–9.03mm
(F). Wb:
8.58–10.29mm
(M); 9.02–10.00mm (F). LFW:
35.40–37.53mm
(M);
36.92–38.9mm
(F). LHW:
34.82–37.05mm
(M);
36.38–38.56mm
(F). AnsbtFW:
0.0023
–0.0025
mm
(M);
0.0023
–0.0025
mm
(F). AntrFW:
0.006
–0.009
mm
(M);
0.0008
–0.0010
mm
(F). LarFW:
0.001
–0.003
mm
(M);
0.000
–
0.002
mm (F). LarHW:
0.0006
–0.0030
μ (M);
0.0006
–0.0025
mm
(F). LnptFW: 12.00–
12.62mm
(M);
13.27–13.89mm
(F). LnptHW:
13.71–14.69mm
(M);
13.68–15.5mm
(F). At-MP:
0.0031
–0.0043
mm
(M);
0.0025
–0.0043
mm
(F). LbaFW:
0.0031
–0.0034
mm
(M);
0.0030
–0.0033
mm
(F). LbaHW:
0.0031
– 0.0034
mm
(M);
0.0031
–0.0033
mm
(F). RP2-loptFW: 0.000.9–
0.0030mm
(M);
0.001
–0.005
mm
(F). RP2- loptHW:
0.0009
–0.0070
mm
(M);
0.0062
–0.0065
mm
(F). Dat-lsbt:
0.001
–0.006
mm
(M);
0.0012
–0.002
mm
(F). Lasa-ca:
0.005
–0.007
mm
(M);
0.005
–0.007
mm
(F). Crp: 9–10. Cal: 3–8. PC-RA-RP1: 2–3. CdfFW: only 3 rows of cells. Vt: 1. Csub: 3.
Abdomen.
Lab:
31.63–40.60mm
(M);
33.09–35.60mm
(F). LcaS3:
0.0075
–0.0087
mm
(M);
0.006
– 0.008
mm
(F). LclS3:
0.0020
–0.0022
mm
(M);
0.0023
–0.0029
mm
(F). Lecv-clS3:
0.0013
–0.0017
mm
(M);
0.0013
–0.0016
mm
(F).
Caudal appendages.
Las:
0.0018
–0.0021
mm
(M);
0.0011
–0.0013
mm
(F). Poas:
0.001
–0.004
mm
(M);
0.001
–0.005
mm
(F). Anas:
0.002
–0.004
mm
(M);
0.001
–0.004
mm
(F). Ddas:
0.0043
–0.0059
mm
(M). Epl:
0.0012
–0.0015
mm
(M);
0.003
–0.005
mm
(F).
Larva.
Unknown.
Material examined.
BRAZIL
,
Amapá
,
Porto Santana
, ICOMI,
06.xii.1961
,
J.C.M. Carvalho
,
Mielke
leg.,
1 male
,
1 female
(
MNRJ
)
;
same, but
26-27.ii.1963
,
Roppa
,
Mielke
leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
same, but
Serra do Navío
,
18.ix.1963
,
H. Berla
leg.,
2 males
(
MNRJ
)
;
Amazonas
,
Manaus
, km. 38,
Elias
leg.,
xi.1959
,
2 females
(
MNRJ
)
;
same, but
Igarapé
, adiante do bifurcais da estrada,
Hacotiana
e
Rio Branco
,
N. Santos
leg.,
21.x.1959
,
1 male
,
1 female
(
MNRJ
)
;
same, but
Parintis
,
18.i.1973
,
N. Tangerini
leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
same, but
Poraquequara
,
i.1973
,
N. Tangerini
leg.,
2 males
,
1 female
(
MNRJ
)
;
same, but
Rio Negro
,
Pauro
leg.,
25.vii.1941
,
1 female
(
MNRJ
)
;
same, but
Manicoré
,
Rio
Madeira, Parko
leg.,
x.1941
,
1 male
,
2 females
(
MNRJ
)
;
same, but
Médio Javari
,
iii.1963
,
J.C.M. Carvalho
leg.,
3 males
(
MNRJ
)
;
same, but
Rio Paranari
,
iv.1937
,
1 female
(
MNRJ
)
;
no data,
1 female
(
MNRJ
)
;
Bahia
,
Itamaraju
, monte
Pascoal Km.
5,
10-15.i.1972
,
Elias
leg.,
6 males
,
18 females
(
MNRJ
)
;
Espírito Santo
,
Conceição da Barra
,
Cohaire
,
16-21.ix.1968
,
Paulo Elias
leg.,
1 female
(
MNRJ
)
;
same data as before except collected on:
08.iv.1969
;
1 female
;
same, but
vii.1971
,
Elias
,
Paulo
leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
same, but
Linhares
,
Estr. Linhares - Regência
km. 4,
iii.1944
,
Elias
leg.,
1 male
,
4 females
(
MNRJ
)
;
same, but
Estr.
nova para
Regência
km. 6,
10-15.iii.1972
,
Elias
,
Paulo
leg.,
2 males
,
6 females
(
MNRJ
)
;
same data as before except collected on:
21-26.ii.1972
;
5 males
;
same, but,
Estr.
nova para
Regência
km. 7,
01-08. iv.1972
,
Elias
,
Paulo
leg.,
10 males
,
9 females
(
MNRJ
)
;
same, but
Estrada
nova para
Regência Km.
8,
10-15.iv.1972
,
Elias
,
Paulo
leg.,
1 male
,
4 females
(
MNRJ
)
;
same, but
Estr. Linhares
a
Colatina
, parte
Norte
km. 5,
24-31.v.1972
,
Elias
,
Paulo
leg.,
3 males
4 females
(
MNRJ
)
;
same, but
01-07.ii.1972
,
Elias
,
Paulo
leg.,
2 males
,
5 females
(
MNRJ
)
;
same data as before except collected on following dates:
08-14. ii.1972
,
3 males
4 females
;
15-19.ii.1972
,
3 males
,
2 females
;
10-15.iii.1972
,
12 males
,
14 females
;
17-22. iii.1972
,
13 males
,
9 females
;
24-25.iii.1972
,
6 males
;
22-27.v.1972
,;
5 males
,
6 females
;
01-10.vii.1972
,
10 females
;
xii.1972
,
6 males
;
v.1973
,
12 males
,
11 female
;
same, but
Rib. Do Engano
,
Vale do Itaúna
,
Travassos Santos
,
1 male
1 female
(
MNRJ
)
;
same, but
Santa Cruz
,
Estação de Biologia Marinha
,
15- i.1973
,
N. Santos
leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
same, but
Santa Tereza
,
16.i.1973
,
J.M.
C leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
Mato Grosso
,
Rio São Lourenço
,
02.xi.1983
,
N. Santos
,
Ulisses
leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
Pernambuco
,
Represa Gurjau
,
Cabo
, 08°-
09°S
e 35°-
36°W
,
14.ii.2001
,
J.M.
C e
L.D.R. Borges
leg.,
2 males
,
1 female
(
MNRJ
)
;
same, but
Mun. do São Lourenço
,
Brejo dos Macacos
,
18.ii.1963
,
N. Santos
,
D. Lima
leg.,
1 male
(
MNRJ
)
;
sem procedência,
4 males
(
MNRJ
)
.
COLOMBIA
,
Antioquia
,
Caucasia
,
Hacienda la Candelaria
,
26.iv.2000
,
Clase de Entomología
,
1 male
(
CEUA
)
;
same, but
Santa Fé
de
Antioquia
,
Finca Cotove
, 6.5530683° -75.8240600°,
540m
,
12.iii.2008
,
M. Altamiranda
leg.,
1 male
(
MEFLG
)
;
Cesar
,
Chimichagua
,
22.x.2006
,
N.C. Rojas
leg.,
1 male
(
ICN
)
;
Córdoba
,
Pueblo Nuevo
,
20.iii.2006
,
N.C. Rojas
leg.,
4 females
(
ICN
)
;
Meta
,
San Martín
,
16.v.2006
,
G. Beltrán
leg.,
1 male
(
ICN
)
;
Valle
,
El Medio
,
14.ii.2004
,
3 females
(MUSENUV)
.
COSTA RICA
,
Guanacaste Prov
.
,
Hda. Taboga
,
15.vi.1976
,
D. R. Paulson
leg.,
1 female
(
RWG
)
.
ECUADOR
,
Napo Prov
.
,
Taracoa
, 20
Km
E of Puerto Francisco
de
Orellana
,
Napo
River
,
9.vii.1983
,
T. H. and P. S. Gantenbein
leg.,
1 male
(
RWG
)
.
PERU
,
Loreto
,
Aguas Negras
, 0°31’22” 75°15’24”,
145 m
,
3.iii.1994
,
J. Louton
leg.,
1 male
(
RWG
)
.
MEXICO
,
Tamaulipas
,
Río Guayalejo
,
Km
170.5 ruta 85 a
1 km
. al
NE de Llera
,
400 m
,
26.x.1985
,
E. González
leg.,
1 male
(
CNIN
)
.
Biology.
Erythemis haematogastra
adults are common at small lakes in both conserved and disturbed environments where rest on
Eleocharis
Brown
,
Nymphaea
Linnaeus
, and
Eichhornia crassipes
(Mart.) Solms
(
Ferreira and Fonseca 2003
; Palacino-Rodríguez and Millán 2010). The period of greatest activity of
E. haematogastra
in rice fields has been registered from 12:00 to 16:00 hrs (Palacino-Rodríguez and Millán 2010).
Distribution.
From Mexico to
Brazil
(
Fig. 33
), between
3–1000 m
.asl.