Zur Kenntnis paläarktischer Cryptus-Arten (Hymenoptera, Ichneumonidae, Cryptinae) Author Schwarz, Martin text Linzer biologische Beiträge 2015 2015-07-31 47 1 749 896 journal article 10.5281/zenodo.5415465 0253-116X 5415465 24. Cryptus adelungi KOKUJEV , 1909 (stat. rev.) Cryptus adelungi KOKUJEV, 1909 Lectotypus ( ) untersucht ( St. Petersburg ). Siehe Abb. 128, 147. C. adelungi KOKUJEV ist eine schlanke Art mit schwarzem Gaster, die im weiblichen Geschlecht C. viduatorius FABRICIUS sehr stark ähnelt. Von dieser Art unterscheidet sich C. adelungi KOKUJEV durch längere Bohrerklappen, eine etwas kürzere Bohrerspitze und meist durch die Axillarader, die apikal in der Regel gerade und nur selten zum Flügelhinterrand gekrümmt ist. Zusätzlich sind die Tibien I etwas schwächer erweitert. Das Schildchen ist meist schwarz. Bei einigen Tieren aus Kasachstan ist das Schildchen allerdings fast ganz weiss. Von C. spiralis (GEOFFROY) und von C. spissus nov.sp. lässt sich C. adelungi KOKUJEV durch den in Seitenansicht geraden Dorsalrand der Bohrerspitze unterscheiden. Ebenfalls sehr ähnlich ist C. adversus nov.sp. Von dieser Art weicht C. adelungi KOKUJEV vor allem durch gedrungenere Femora III, schlankere Bohrerspitze und durch verdunkelte Tarsen III ab. Das Männchen besitzt am Clasper dorsal eine Erweiterung, die auf der Dorsalseite dicht behaart ist. Durch diese Bildung kann C. adelungi KOKUJEV von allen anderen hier behandelten Cryptus -Arten unterschieden werden, mit Ausnahme von C. spissus nov.sp. Die Abgrenzung beider Arten ist im männlichen Geschlecht sehr unsicher. Wie weit die in der Bestimmungstabelle genannten Merkmale zur Unterscheidung geeignet sind, ist fraglich. Bei Männchen von C. adelungi KOKUJEV aus der Mongolei und aus China ist die dorsale Erweiterung am Clasper sehr klein, wodurch sie leicht mit C. viduatorius FABRICIUS verwechselt werden können. U n t e r s u c h t e s M a t e r i a l: Österreich : Burgenland , Neusiedl, 11.7.1963 , leg. H. Priesner ( 1♀ ; Wien ) ; gleiche Daten, nur 13.7.1963 ( 1♀ ; Wien ) . Spanien : Pirineos Centr., 5 km N Caldes de Boi ( 16 km S Viella , 1750-2100 m , 20.7.1990 , leg. Mart. Schwarz ( 1♀ ; Schwarz ). Italien : Südtirol , Seiser Alp , ca. 2000 m , 2.8.1935 , leg. E. Bauer ( 1♀ ; München) . Russland : Michailovka , d. r. Kugarta , Ferg. , 12.5.1925 , leg. Dobrshanskij ( 2♀♀ ; St. Petersburg ) ; gleiche Daten , nur 16.5.1925 ( 1♀ ; St. Petersburg ), 21.5.1925 (13; St. Petersburg ) ; Far East , Anisimovka v., Shkotovo / S Primorje reg., 11.- 13.8.2003 , leg. Osipov ( 1♀ ; Riedel ) ; S Siberia , SW Tannu-Ola Mr. rng., Sogly vill, SW Tuwa reg., 2000 m , 1.- 5.7.2003 , leg. Vastchenko ( 2♀♀ ; Riedel , Schwarz ) . Kasachstan : 20 km SE Aksay env., 16.- 19.6.1992 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; ridge Malaysari 144 km N(,) Alma-Ata , 21.6.1992 , leg. Jiroušek ( 1♀ ; Linz ) ; gleiche Daten , nur leg. M. Halada (13; Linz ) ; Kasachstan mer., 10 km E Ddjambul , 31.5.1994 , leg. Ma. Halada ( 3♀♀ ; Linz ) ; Kasachstan mer., Issik 3 km S, 22.- 23.6.1992 , leg. K. Deneš ( 1♀ ; Linz ) ; gleiche Daten , nur leg. J. Halada (13; Linz ) ; Kasachstan mer., Novovaskresonovka , 40 km E Merke , 4.5.1994 , leg. Ma. Halada (13; Linz ) ; Uralsk , leg. M. Bartel (13; Wien ) ; lake Alakol , Koktuma , 22.6.1995 , leg. M. Múčka ( 1♀ ; Linz ) . Mongolei : Nord-Mongolei , 1892, leg. Leder ( 1♀ ; Wien ) ; 90 km NE Tsetserleg , 45°03’N , 102°25’E , 1400 m , 27.7.2005 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Atayn Mts. , Gichigniy Nuruu , 10 km SW Talshand , 12.7.2005 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; 7 km E Ulaanbaatar , 47°55’N , 107°06’E , 1310 m , 31.7.2002 , leg. J. Straka ( 1♀ ; Linz ) ; 100 km E Ulaanbatar , 20 km NE Tereltz , Tuul riv., 15.- 21.7.2003 , leg. J. Halada ( 1♀ , 13; Linz ) ; Gobi , Gurvan Saykhan N.P. , 40 km W Dalanzadgad , ~ 2000 m , 28.- 30.6.2003 , leg. J. Halada ( 1♀ , 13; Linz ) ; Övörkhangay , 137 km NE Arvaykheer , 47°20’N , 103°40,5’E , 1250 m , 2.7.2004 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Övörkhangay , 12 km SW Arvaykheer , 46°22’N , 102°49’E , 1770 m , 3.7.2004 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) . Georgien: Georgia SW, E of Ahalcihe , 21.6.2014 , leg. Snížek ( 1♀ ; Linz) . Türkei : Türkei or., Zor Dagi , Sulucan env., 25.6.1993 , leg. Mi. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Türkei or., Horasan 18 km E(,) Delibaba , 25.6.1993 , leg. Jiroušek ( 1♀ ; Linz ) ; Türkei or., Gevas / VanGölü , 29.6.1993 , leg. K. Deneš ( 1♀ ; Linz ) ; Van Town bor., 28.6.1993 , leg. K. Deneš (13; Linz ) ; 20 km E Gurun , Mezikaran Gecidi , 10.7.1997 , leg. Ma. Halada (13; Linz ) ; Bolu , Abant Gölü , 14.6.2000 , K. Deneš jun. ( 1♀ ; Linz ) ; Bitlis , Nemrut Dag , 2000 m , 16.8.1991 , leg. M. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Horasan / Arastal , 14.6.1973 , leg. K. Warncke ( 1♀ ; München ) . Turkmenien : 15 km N Aschabat , 25.- 31.5.1993 , leg. M. Halada ( 52♀♀ , 1933; Linz ) ; Aschabad env., 26.4.1993 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Kopet-Dag , Kara-Kala 30 km E(,) Gerkez , 18.5.1993 , leg. M. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Turkmenia mer., Sandykathy , 28.3.- 4.4.1992 , leg. J. Halada ( 1♀ , 1233; Linz ) ; Okr. Aschchabada , pole jarunshi. 18.5.1937 , leg. Vlasov (13; St. Petersburg ) . Usbekistan : Usbekistan sept., Yangiabad , 12 km N Angren , 41,2N , 70,1E , 8.- 10.5.1994 , leg. J. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; Usbekistan or., 5 km W Ddjizak , 39,9N , 67,5E , 23.5.1994 , leg. J. Halada ( 4♀♀ ; Linz ) ; Usbekistan or., Aktaš , 70 km NE Tachkent , 41,2N , 69,4E , 27.5.1994 , leg. Ma. Halada (13; Linz ) ; Usbekistan sept., Akcza , 20 km SW Angren , 41,1N , 70,0E , 7.5.1994 , leg. J. Kadlec (13; Linz ) . Kirgisien : Kirghizsky Mt. R ., Ala-Archa riv., Malinovka , 1600 m , 7.2000, leg. Gurko ( 1♀ ; Linz ) ; Kirghizsky Mt. R ., Ala-Archa riv. vall., 1650 m , 17.8.2000 , leg. V . Gurko ( 1♀ ; Linz ) ; Kirghizsky Mts. , Ala-Archa riv., Kahka-Suu , 1650 m , 7.2000, leg. V . Gurko ( 1♀ ; Linz ) ; Tash-Arik 11km E(,) Talas , 4.7.1992 , leg. Jiroušek ( 1♀ ; Linz ) ; S-Kirgisien, Osh area, 25 km N Osh , Aravan , 6.2000, leg. V . Gurko ( 1♀ , 13; Linz ) ; Alai Mts. , Kam-Kuldzha , 3100 m , 10.7.1998 , leg. Gurko ( 1♀ , 13; Linz ) ; Bichkek , 3.5.1994 , leg. K. Deneš jr. (13; Linz ) ; Kirgisien mer.-west, 20 km N Aravan , 40,3N , 72,5E , 17.5.1994 , leg. J. Halada (13; Linz ) ; Alba-Bura Umgebung , 1400 m , 2.6.1998 , leg. W. Dolin ( 1♀ ; München ) . Tadschikistan : Anzob nr.(,) Kok-Teppa , 2000 m , 8.2000, leg. O. Pag ( 1♀ ; Linz) ; Taškent 40 km vých., Čirčik , 4.7.1981 , leg. Kocourek ( 2♀♀ ; Linz) ; Umgebung Duschanbe , 30.4.1978 , leg. W. Dolin (13; München) . Irak: Haj Omran , top end of road from Iraq to Iran , 5700 ft. , 21.5.1957 , leg. J.G. Higgins ( 1♀ ; London) . China : Gobi, r Bomyn (Itschegyn) cr Zajdam, 6.1895, leg. R . Kozlov (darunter Lectotypus von C. adelungi KOKUJEV ) ( 3♀♀ , 233; St. Petersburg ) . Schildchen fast ganz weiss: Russland : Sarepta (= Wolgograd ), leg. Becker ( 1♀ ; Wien) . Kasachstan : Kasachstan or., Taldi-Kurgan 200 km NE Tcherkaskoe , 27.6.1992 , leg. Jiroušek ( 1♀ , 13; Linz ) ; Kasachstan cent., 6 km SE Lepsi , 18.6.1992 , leg. M. Halada ( 1♀ ; Linz ) ; lake Alakol , Koktuma , 22.6.1995 , leg. M. Múčka ( 1♀ ; Linz ) ; Akmolin. obl. , dol. Schabdar , 21.6.1957 , leg. Rudolf ( 1♀ ; St. Petersburg ) ; Borovoe Koktschetav. r. Akmol , 22.7.1932 , leg. V . Popov ( 1♀ ; St. Petersburg ) ; gleiche Daten , nur 24.7.1932 ( 1♀ , 13; St. Petersburg ), 26.7.1932 ( 1♀ ; St. Petersburg ) ; sopka Majdan , r. Selety Akmol. u., 10.8.1899 , leg. Ignatov (13; St. Petersburg ) ; W os. Teke , Omsk. u. Akmol. obl. , 21.8.1899 , leg. Ignatov (13; St. Petersburg ) ; NW og os. Celety , Omsk. u. Akmol. ob., 20.8.1899 , leg. Ignatov ( 1♀ ; St. Petersburg ) ; Akmolinsk (= Astana ), 15.6.1932 , leg. V . Popov ( 1♀ ; St. Petersburg ) .