Zur Kenntnis paläarktischer Cryptus-Arten (Hymenoptera, Ichneumonidae, Cryptinae)
Author
Schwarz, Martin
text
Linzer biologische Beiträge
2015
2015-07-31
47
1
749
896
journal article
10.5281/zenodo.5415465
0253-116X
5415465
24.
Cryptus adelungi
KOKUJEV
,
1909
(stat. rev.)
Cryptus adelungi
KOKUJEV, 1909
–
Lectotypus
(
♀
) untersucht (
St. Petersburg
).
Siehe Abb. 128, 147.
C. adelungi
KOKUJEV
ist eine schlanke Art mit schwarzem Gaster, die im weiblichen Geschlecht
C. viduatorius
FABRICIUS
sehr stark ähnelt. Von dieser Art unterscheidet sich
C. adelungi
KOKUJEV
durch längere Bohrerklappen, eine etwas kürzere Bohrerspitze und meist durch die Axillarader, die apikal in der Regel gerade und nur selten zum Flügelhinterrand gekrümmt ist. Zusätzlich sind die Tibien I etwas schwächer erweitert. Das Schildchen ist meist schwarz. Bei einigen Tieren aus
Kasachstan
ist das Schildchen allerdings fast ganz weiss. Von
C. spiralis
(GEOFFROY)
und von
C. spissus
nov.sp.
lässt sich
C. adelungi
KOKUJEV
durch den in Seitenansicht geraden Dorsalrand der Bohrerspitze unterscheiden. Ebenfalls sehr ähnlich ist
C. adversus
nov.sp.
Von dieser Art weicht
C. adelungi
KOKUJEV
vor allem durch gedrungenere Femora III, schlankere Bohrerspitze und durch verdunkelte Tarsen III ab.
Das Männchen besitzt am Clasper dorsal eine Erweiterung, die auf der Dorsalseite dicht behaart ist. Durch diese Bildung kann
C. adelungi
KOKUJEV
von allen anderen hier behandelten
Cryptus
-Arten unterschieden werden, mit Ausnahme von
C. spissus
nov.sp.
Die Abgrenzung beider Arten ist im männlichen Geschlecht sehr unsicher. Wie weit die in der Bestimmungstabelle genannten Merkmale zur Unterscheidung geeignet sind, ist fraglich. Bei Männchen von
C. adelungi
KOKUJEV
aus der
Mongolei
und aus
China
ist die dorsale Erweiterung am Clasper sehr klein, wodurch sie leicht mit
C. viduatorius
FABRICIUS
verwechselt werden können.
U n t e r s u c h t e s M a t e r i a l:
Österreich
:
Burgenland
, Neusiedl,
11.7.1963
, leg.
H. Priesner
(
1♀
;
Wien
)
;
gleiche Daten, nur
13.7.1963
(
1♀
;
Wien
)
.
Spanien
: Pirineos Centr.,
5 km
N Caldes de Boi
(
16 km
S
Viella
,
1750-2100 m
,
20.7.1990
, leg.
Mart. Schwarz
(
1♀
;
Schwarz
).
Italien
:
Südtirol
,
Seiser Alp
, ca.
2000 m
,
2.8.1935
, leg.
E. Bauer
(
1♀
; München)
.
Russland
:
Michailovka
, d. r.
Kugarta
,
Ferg.
,
12.5.1925
, leg.
Dobrshanskij
(
2♀♀
;
St. Petersburg
)
;
gleiche
Daten
, nur
16.5.1925
(
1♀
;
St. Petersburg
),
21.5.1925
(13;
St. Petersburg
)
;
Far East
,
Anisimovka
v.,
Shkotovo
/
S Primorje
reg., 11.-
13.8.2003
, leg.
Osipov
(
1♀
;
Riedel
)
;
S Siberia
,
SW Tannu-Ola Mr.
rng.,
Sogly
vill, SW
Tuwa
reg.,
2000 m
, 1.-
5.7.2003
, leg.
Vastchenko
(
2♀♀
;
Riedel
,
Schwarz
)
.
Kasachstan
:
20 km
SE Aksay
env., 16.-
19.6.1992
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
ridge
Malaysari
144 km
N(,)
Alma-Ata
,
21.6.1992
, leg.
Jiroušek
(
1♀
;
Linz
)
;
gleiche
Daten
, nur leg.
M. Halada
(13;
Linz
)
;
Kasachstan
mer.,
10 km
E Ddjambul
,
31.5.1994
, leg.
Ma. Halada
(
3♀♀
;
Linz
)
;
Kasachstan
mer.,
Issik
3 km
S, 22.-
23.6.1992
, leg.
K. Deneš
(
1♀
;
Linz
)
;
gleiche
Daten
, nur leg.
J. Halada
(13;
Linz
)
;
Kasachstan
mer.,
Novovaskresonovka
,
40 km
E Merke
,
4.5.1994
, leg.
Ma. Halada
(13;
Linz
)
;
Uralsk
, leg.
M. Bartel
(13;
Wien
)
;
lake Alakol
,
Koktuma
,
22.6.1995
, leg.
M. Múčka
(
1♀
;
Linz
)
.
Mongolei
:
Nord-Mongolei
, 1892, leg.
Leder
(
1♀
;
Wien
)
;
90 km
NE Tsetserleg
,
45°03’N
,
102°25’E
,
1400 m
,
27.7.2005
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Atayn Mts.
,
Gichigniy Nuruu
,
10 km
SW Talshand
,
12.7.2005
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
7 km
E
Ulaanbaatar
,
47°55’N
,
107°06’E
,
1310 m
,
31.7.2002
, leg.
J. Straka
(
1♀
;
Linz
)
;
100 km
E Ulaanbatar
,
20 km
NE
Tereltz
,
Tuul
riv., 15.-
21.7.2003
, leg.
J. Halada
(
1♀
, 13;
Linz
)
;
Gobi
,
Gurvan Saykhan N.P.
,
40 km
W Dalanzadgad
, ~
2000 m
, 28.-
30.6.2003
, leg.
J. Halada
(
1♀
, 13;
Linz
)
;
Övörkhangay
,
137 km
NE Arvaykheer
,
47°20’N
,
103°40,5’E
,
1250 m
,
2.7.2004
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Övörkhangay
,
12 km
SW Arvaykheer
,
46°22’N
,
102°49’E
,
1770 m
,
3.7.2004
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
.
Georgien:
Georgia
SW, E of
Ahalcihe
,
21.6.2014
, leg.
Snížek
(
1♀
; Linz)
.
Türkei
:
Türkei
or.,
Zor Dagi
,
Sulucan
env.,
25.6.1993
, leg.
Mi. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Türkei
or.,
Horasan
18 km
E(,)
Delibaba
,
25.6.1993
, leg.
Jiroušek
(
1♀
;
Linz
)
;
Türkei
or.,
Gevas
/
VanGölü
,
29.6.1993
, leg.
K. Deneš
(
1♀
;
Linz
)
;
Van
Town
bor.,
28.6.1993
, leg.
K. Deneš
(13;
Linz
)
;
20 km
E Gurun
,
Mezikaran Gecidi
,
10.7.1997
, leg.
Ma. Halada
(13;
Linz
)
;
Bolu
,
Abant Gölü
,
14.6.2000
,
K. Deneš
jun. (
1♀
;
Linz
)
;
Bitlis
,
Nemrut Dag
,
2000 m
,
16.8.1991
, leg.
M. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Horasan
/
Arastal
,
14.6.1973
, leg.
K. Warncke
(
1♀
;
München
)
.
Turkmenien
:
15 km
N Aschabat
, 25.-
31.5.1993
, leg.
M. Halada
(
52♀♀
, 1933;
Linz
)
;
Aschabad
env.,
26.4.1993
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Kopet-Dag
,
Kara-Kala
30 km
E(,)
Gerkez
,
18.5.1993
, leg.
M. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Turkmenia
mer.,
Sandykathy
, 28.3.-
4.4.1992
, leg.
J. Halada
(
1♀
, 1233;
Linz
)
;
Okr. Aschchabada
, pole jarunshi.
18.5.1937
, leg.
Vlasov
(13;
St. Petersburg
)
.
Usbekistan
:
Usbekistan
sept.,
Yangiabad
,
12 km
N Angren
,
41,2N
,
70,1E
, 8.-
10.5.1994
, leg.
J. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
Usbekistan
or.,
5 km
W Ddjizak
,
39,9N
,
67,5E
,
23.5.1994
, leg.
J. Halada
(
4♀♀
;
Linz
)
;
Usbekistan
or.,
Aktaš
,
70 km
NE Tachkent
,
41,2N
,
69,4E
,
27.5.1994
, leg.
Ma. Halada
(13;
Linz
)
;
Usbekistan
sept.,
Akcza
,
20 km
SW Angren
,
41,1N
,
70,0E
,
7.5.1994
, leg.
J. Kadlec
(13;
Linz
)
.
Kirgisien
:
Kirghizsky Mt.
R
.,
Ala-Archa
riv.,
Malinovka
,
1600 m
, 7.2000, leg.
Gurko
(
1♀
;
Linz
)
;
Kirghizsky Mt.
R
.,
Ala-Archa
riv. vall.,
1650 m
,
17.8.2000
, leg.
V
.
Gurko
(
1♀
;
Linz
)
;
Kirghizsky Mts.
,
Ala-Archa
riv.,
Kahka-Suu
,
1650 m
, 7.2000, leg.
V
.
Gurko
(
1♀
;
Linz
)
;
Tash-Arik
11km
E(,)
Talas
,
4.7.1992
, leg.
Jiroušek
(
1♀
;
Linz
)
;
S-Kirgisien,
Osh
area,
25 km
N
Osh
,
Aravan
, 6.2000, leg.
V
.
Gurko
(
1♀
, 13;
Linz
)
;
Alai Mts.
,
Kam-Kuldzha
,
3100 m
,
10.7.1998
, leg.
Gurko
(
1♀
, 13;
Linz
)
;
Bichkek
,
3.5.1994
, leg.
K. Deneš
jr. (13;
Linz
)
;
Kirgisien
mer.-west,
20 km
N Aravan
,
40,3N
,
72,5E
,
17.5.1994
, leg.
J. Halada
(13;
Linz
)
;
Alba-Bura Umgebung
,
1400 m
,
2.6.1998
, leg.
W. Dolin
(
1♀
;
München
)
.
Tadschikistan
:
Anzob
nr.(,)
Kok-Teppa
,
2000 m
, 8.2000, leg.
O. Pag
(
1♀
; Linz)
;
Taškent
40 km
vých.,
Čirčik
,
4.7.1981
, leg.
Kocourek
(
2♀♀
; Linz)
;
Umgebung
Duschanbe
,
30.4.1978
, leg.
W. Dolin
(13; München)
.
Irak:
Haj Omran
, top end of road from
Iraq
to
Iran
,
5700 ft.
,
21.5.1957
, leg.
J.G. Higgins
(
1♀
; London)
.
China
: Gobi, r Bomyn (Itschegyn) cr Zajdam, 6.1895, leg.
R
. Kozlov (darunter
Lectotypus
von
C. adelungi
KOKUJEV
) (
3♀♀
, 233;
St. Petersburg
)
.
Schildchen fast ganz weiss:
Russland
: Sarepta (=
Wolgograd
), leg.
Becker
(
1♀
; Wien)
.
Kasachstan
:
Kasachstan
or.,
Taldi-Kurgan
200 km
NE Tcherkaskoe
,
27.6.1992
, leg.
Jiroušek
(
1♀
, 13;
Linz
)
;
Kasachstan
cent.,
6 km
SE Lepsi
,
18.6.1992
, leg.
M. Halada
(
1♀
;
Linz
)
;
lake Alakol
,
Koktuma
,
22.6.1995
, leg.
M. Múčka
(
1♀
;
Linz
)
;
Akmolin. obl.
, dol.
Schabdar
,
21.6.1957
, leg.
Rudolf
(
1♀
;
St. Petersburg
)
;
Borovoe Koktschetav.
r.
Akmol
,
22.7.1932
, leg.
V
.
Popov
(
1♀
;
St. Petersburg
)
;
gleiche
Daten
, nur
24.7.1932
(
1♀
, 13;
St. Petersburg
),
26.7.1932
(
1♀
;
St. Petersburg
)
;
sopka
Majdan
, r.
Selety Akmol.
u.,
10.8.1899
, leg.
Ignatov
(13;
St. Petersburg
)
;
W os.
Teke
,
Omsk.
u.
Akmol. obl.
,
21.8.1899
, leg.
Ignatov
(13;
St. Petersburg
)
;
NW og os.
Celety
,
Omsk.
u.
Akmol.
ob.,
20.8.1899
, leg.
Ignatov
(
1♀
;
St. Petersburg
)
;
Akmolinsk
(=
Astana
),
15.6.1932
, leg.
V
.
Popov
(
1♀
;
St. Petersburg
)
.